در مورد بافت تاریخی شیراز که اخیرا به عنوان یکی از مسئله های روز حوزه میراث فرهنگی و بناهای تاریخی مطرح است، شایعات و اخبار متعددی و ضد و نقیضی منتشر شده است. دانستن واقعیت و اظهار نظر کارشناسی در این باره ضروری است. در همین راستا اندیشکده مطالعات جهانگردی و میراث دانشگاه امام صادق ع نشستی پیرامون شایعات و واقعیات بافت تاریخی شیراز برگزار کرده است.
این نشست با حضور دکتر محمد مهدی کلانتری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر مرمت و احیاء بناها و بافت های تاریخی به عنوان کارشناس و آقای محمد مهدی آفرند، پژوهشگر گروه هویت و میراث فرهنگی اندیشکده مطالعات جهانگردی و میراث، به عنوان دبیر نشست برگزار شد.
محورهای اصلی بحث را می توان در چهار مقوله دسته بندی کرد: اولا تاریخچه این تخریب ها و زمان شروع تخریب های بافت شراز چه موقع بوده است؟ دوما دلایل تخریب چیست؟ آیا طرح توسعه حرم مطهر شاهچراغ (ع) موجب تخریب شده است و یا طرح های شهرداری شیراز و اداره راه و شهرسازی علت آن است؟ سوما مجوزهای تخریب توسط چه نهادی صادر می شود و جایگاه نهادها و سازمان های مرتبط چیست؟ رابعا تا کنون چه میزان تخریب صورت گرفته است و و طبق آخرین مصوبه ای که ابلاغ شده است، چه میزان تخریب باید صورت بگیرد؟
در ابتدا دکتر کلانتری با اشاره به بافت تاریخی مشهد و تخریب های انجام شده در آنجا افزودند: بحث تخریب بافت های تاریخی هم در شهرهای دارای اماکن مذهبی و هم شهر هایی که فاقد اماکن مذهبی هستند، وجود دارد ولی با هم تفاوت دارند. ما در شهرهایی که دارای اماکن مقدس هستند با ارگان هایی فرا تر از شهرداری و راه و شهر سازی مواجه هستیم و این کار ما برای جلوگیری از تخریب را سخت تر می کند. بعضی وقت ها ممکن است امام جمعه یا تولیت های حرم ها بیایند و از تخریب دفاع کنند. دراینجا کسانی که دغدغه تاریخ و میراث فرهنگی دارند، کارشان سخت می شود چون ممکن است برچسب های مختلفی از جمله معاند و ضد انقلابی و ضد اسلامی و … به آنها زده شود.
ایشان با اشاره به بافت تاریخی شیراز ایشان گفتند که تا کنون تخریب زیادی صورت نگرفته و بخش زیادی از بافت تاریخی شیراز هنوز باقی مانده است. یعنی تخریب بسیار کمی انجام شده است؛حدود 90 درصد آن حفظ شده است. پس ارزش دارد که بجنگیم و مانع از تخریب ها بشویم. اما در شهر های دیگر که دارای بافت تاریخی هستند، تخریب ها بسیار بیشتر بوده است.
ایشان با اشاره به مجتمع بین الحرمین و بیان تاریخچه ساخت آن افزودند: بعد از اینکه زمین های مورد نظر به مساحت 8 هکتار برای این طرح تملک شد و خانه های بسیاری تخریب شد، به مدت 11 سال هیچ طرحی روی آن اجرا نشد و زمین متروکه ماند. فقط یک خیابان به نام بین الحرمین در آن احداث می کنند. بعد از آن این مجموعه بین الحرمین ایجاد می شود. نکته ای که هست، مگر به اسم حرم نبود، پس چرا الان حرم هیچ سهمی در آن ندارد و حرم به توسعه مدنظر خود نرسید؟
در ادامه دکتر کلانتری آخرین مصوبه ابلاغ شده را که شامل مجموعه 57 هکتار اطراف حرم شاهچراغ ع و حرم سید علاء الدین می شود، مورد بررسی قرار داند و نظرات و پیشنهادهایی که برای آن مطرح شده است را بیان کردند. همچنین ایشان در مورد تخریب هایی که خارج از طرح مصوب هستند و اطلاعیه هایی که به مردم ساکن در بافت خارج از طرح مصوب مبنی بر تخلیه و واگذاری خانه هایشان داده شده است نیز مطالبی را ارائه کردند.
