به نام خدا
گزارش جلسه با آقای ولی، کارشناس حوزه صادرات صنایع دستی درسازمان توسعه تجارت
گزارشگر:
محمد حسین کریمان خراسانی
در روز چهارشنبه، 19 مهرماه 1402 جلسه ای برگزار شد با آقای ولی که حوزه ماموریتشان در سازمان توسعه تجارت، خدمات رسانی و تسهیلگری به صادرات در 4 بخش زیر بود:
- خدمات فنی و مهندسی
- صنایع خلاق و آی تی
- گردشگری و صنایع دستی
- دانش بنیان ها
ایشان در ابتدای امر اشاره کردند که وظیفه ما هرآنچیزی است که به بحث صادرات مرتبط شود و برای ما فرقی ندارد که کشمش صادر شود یا ملیله زنجان.
از ایشان درباره خدماتی که میتوانند ارائه دهند پرسیدیم که گفتند: سازمان توسعه تجارت میتواند در بخش تسهیل و تغییر قوانین، سمت و سو دادن مشوق های صادراتی و اهدای این مشوق ها به فعالان حوزه های مختلف، تسهیل در برگزاری نمایشگاه با محوریت صادرات در نمایشگاه بین المللی ارائه خدمت کند.
آقای ولی به این نکته اشاره کردند که متاسفانه صنایع دستی هنوز در بخش تجاری سازی مشکل دارد. ایشان در ادامه گفتند: بسیاری از هنرمندان و صنعتگران ما فقط در حال تولید هستند ولی در بخش فروش مشکل دارند؛ یکی از عوامل این موضوع برمیگردد به عدم شناخت بازار و همگام سازی محصولات با نیاز امروز و همچنین نگاه صرفا هنری این صنایع بجای نگاه صنعتی به آن که این امر باید هرچه سریع تر اصلاح شود تا ما بتوانیم بر روی صادرات محصولات صنایع دستی حساب باز کنیم و برنامه ریزی های لازم را انجام دهیم.
آقای ولی یکی از خلع های حوزه صنایع دستی را عدم وجود تشکل صنفی فراگیر و جامع دانستند و اشاره کردند: افراد فعال در حوزه صنعت گردشگری در حدود 65 سال پیش، انجمن صنفی با نام دفاتر مسافرتی و جهانگردی تشکیل داده اند اما صنایع دستی هنوز یک تشکل صنفی واحد و فراگیر ندارد و هنوز هنرمندان بین خودشان به اتحادی منسجم نرسیده اند.
نماینده سازمان توسعه تجارت به این نکته اشاره کردند که سازمان توسعه تجارت در هر صنفی، توجهش به حلقه آخر آن صنف یعنی تجارت و فروش محصولات است؛ بنابراین افراد مد نظر این سازمان، تجار و فروشندگان آن صنف هستند و تشکل صنفی که مد نظر سازمان توسعه تجارت است باید متشکل از فروشندگان و تجار صنایع دستی باشد تا به رسمیت شناخته شود.
آقای ولی در ادامه از مزیت های تشکیل صنف صادراتی صنایع دستی و حضور در سازمان توسعه تجارت سخن گفتند: یکی از بخش هایی که سازمان توسعه تجارت میتواند به صنایع مختلف کمک کند در قالب صنف صادراتی تحقق میاید؛ اگر تشکل صنفی صادراتی در سازمان توسعه تجارت شکل بگیرد این بستر فراهم میشود که سازمان مشوق های صادراتی گوناگونی را به آن تشکل تخصیص دهد یا غرفه های رایگانی را در نمایشگاه بین المللی تهران در اختیار تشکل صنفی قرار دهد و مهمترین قضیه این است که با تشکیل صنف، سازمان میتواند ارتباط مستقیمی با نمایندگان آن صنعت داشته باشد و در نتیجه نیاز آن صنف را بفهمد و در جهت رفع آن نیاز ها قدم بردارد.پ
یکی دیگر از مزیت های تشکیل صنف صادرات صنایع دستی، ارتباط گرفتن با رایزن های فرهنگی و بازرگانی ایران در کشور های مختلف است که از طریق سازمان توسعه تجارت محقق میشود و اگر نیاز های حوزه صنایع دستی در این خصوص روشن شود میتوان گام مثبتی را در جهت افزایش صادرات صنایع دستی برداشت.
آقای ولی در جهت روشن سازی تفاوت وظایف بین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سازمان توسعه تجارت این موضوع را بیان کردند که معاونت صنایع دستی در وزارت میراث، بیشتر بحث حفظ آثار را مورد توجه قرار میدهد اما این وظیفه سازمان توسعه تجارت است که به تجار حوزه صنایع دستی خدمت ارائه دهد و درجهت افزایش صادرات صنایع دستی به هنرمندان این حوزه کمک کند که متاسفانه این موضوع هنوز بین افراد فعال حوزه صنایع دستی جا نیوفتاده است و همچنان وظیفه صادرات را از وزارت میراث مطالبه میکنند.
مراکز تجاری زیر نظر سازمان توسعه تجارت موضوع دیگری بود که آقای ولی به آن اشاره کردند و گفتند: سازمان توسعه تجارت در جهان، نزدیک به 40 مرکز تجاری دارد که یکی از وظایف این مراکز، در اختیار قرار دادن امکانات و شرایط ویژه به تجار ایرانی در صنایع مختلف است تا این تجار بتوانند صادرات خود را به کشور مورد نظر به سهولت انجام دهند و به تبع افزایش دهند.
تعهد ارزی بخش دیگری بود که در این جلسه مطرح شد؛ آقای ولی در این خصوص هم اشاره به این نکته کردند که تجار حوزه صنایع دستی هیچ وقت سمت سازمان توسعه تجارت نیامدند تا مشکلاتشان را در این خصوص مطرح کنند و دلایلی بیاورند که باید برای رشد صادرات صنایع دستی، تعهد ارزی برداشته شود؛ همین موضوع باعث شده که از سال 97 تجار صنایع دستی با مشکل تعهد ارزی روبه رو شوند و صادراتشان از طریق قانونی کاهش یابد و به روش های پر ریسک یا به قولی قاچاق روی بیاورند و یا به کلی صادرات را کنار بگذارند.
ایشان در ادامه به این موضوع اشاره کردند که عمده مشکلات صادرکنندگان برای بازگشت ارزشان، تفاوت قیمت ارزی است که بین دلار آزاد و دلار نیمایی تعیین میشود؛ این در حالی است که راه های دیگری هم برای برگشت ارز و رفع تعهد ارزی وجود دارد که عبارت است از:
- فروش ارز در سامانه نیما
- واردات در مقابل صادرات
- واگذاری ارز حاصل از صادرات به غیر
- تهاتر کالا به کالا
- فروش ارز به صورت اسکناس به بانک مرکزی و یا صرافی
- بازپرداخت تسهیلات ارزی اعطایی
در مجموع باید گفت که نقش سازمان توسعه تجارت در توسعه بازار صنایع دستی پر رنگ است و این در حالی است که کمتر کسی از هنرمندان با نقش این سازمان آشنا هستند و همین امر باعث شده از مزایای سازمان بهره مند نشوند و این نکته را هم باید گفت که برای بهره مندی از مزایای سازمان نیاز به تشکل صنفی است که اگر این تشکل ایجاد شود؛ دست سازمان برای ارائه خدمات تحت تعهدش باز میشود.
